Η προεκλαμψία αποτελεί μία πάθηση η οποία εμφανίζεται αποκλειστικά στην εγκυμοσύνη ή αμέσως μετά. Αφορά περίπου το 8% των εγκύων και μπορεί να εμφανιστεί μετά την 20η εβδομάδα της εγκυμοσύνης, αλλά γενικότερα είναι πιο συχνή προς το τέλος της εγκυμοσύνης. Χαρακτηρίζεται από αυξημένη αρτηριακή πίεση, απώλεια πρωτεΐνης από τα νεφρά και οιδήματα (πρήξιμο) κυρίως στα πόδια.

Ποια είναι τα συμπτώματα της προεκλαμψίας;

Οι περισσότερες γυναίκες δεν εμφανίζουν ιδιαίτερα συμπτώματα και η διάγνωση της αρχόμενης προεκλαμψίας γίνεται με τη μέτρηση υψηλότερης πίεσης από ότι συνήθως, ή την ανίχνευση πρωτείνης στα ούρα.

Οι γυναίκες που εμφανίζουν συμπτώματα, μπορεί να έχουν:

Έντονα οιδήματα στα πόδια, στα χέρια ή το πρόσωπο. Οι περισσότερες γυναίκες έχουν έντονα οιδήματα (πρήξιμο) προς το τέλος της εγκυμοσύνης και δεν έχουν προεκλαμψία. Το οίδημα της προκλαμψίας συνήθως εμφανίζεται πιο απότομα και είναι πιο έντονο. Συχνά οι γυναίκες αυτές αναφέρουν ότι παρατηρούν και απότομη αύξηση του βάρους τους σε μικρό χρονικό διάστημα γεγονός που οφείλετε στην έντονη ανακατανομή και κατακράτηση των υγρών που κάνει η προεκλαμψία.

Πονοκέφαλο

Θολή όραση ή διαταραχές της όρασης

Πόνο στο στομάχι ή στο πάνω μέρος της κοιλιάς προς τα δεξιά

Έμετοι στο τρίτο τρίμηνο ενώ είχαν σταματήσει

Γενικότερο αίσθημα αδιαθεσίας

 Μειωμένες κινήσεις του εμβρύου

Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, η προεκλαμψία μπορεί να εμφανιστεί μετά τη γέννα.

Ποια είναι η αιτία της προεκλαμψίας;

Η προεκλαμψία θεωρείται μία βλάβη των αγγείων της εγκύου, η οποία πυροδοτείται από δυσλειτουργία του πλακούντα. Ο πλακούντας συνδέει την μητέρα με το μωρό της όταν αυτό είναι στη μήτρα και είναι υπεύθυνος για τη μεταφορά του οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών από το αίμα της μητέρας προς το έμβρυο. Στις γυναίκες που θα εμφανίσουν προεκλαμψία, τα αγγεία του πλακούντα δεν έχουν συνδεθεί σωστά μη τα αγγεία της μήτρας της εγκύου. Αυτή η ελαττωματική σύνδεση έχει ως αποτέλεσμα, όταν ο πλακούντας μεγαλώνει σε μέγεθος, να βγάζει ουσίες οι οποίες επηρεάζουν όλα τα αγγεία της μητέρας.

Ποιες γυναίκες μπορεί να εμφανίζουν προεκλαμψία;

Η προεκλαμψία μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε έγκυο, αλλά υπάρχουν κάποιες γυναίκες που έχουν μεγαλύτερο ρίσκο να εμφανίσουν προεκλαμψία.

Γυναίκες με ήπιους παράγοντες κινδύνου:

Έγκυες που κυοφορούν το πρώτο του παιδί

Έγκυες με δίδυμα ή τρίδυμα

Υπέρβαρες ή παχύσαρκες έγκυες

Έγκυες μεγαλύτερες των 40 ετών

Ιστορικό προεκλαμψίας στη μητέρα ή την αδελφή της εγκύου.

Γυναίκες με σημαντικούς παράγοντες κινδύνου

Έγκυες με προϋπάρχουσα υπέρταση ή με ιστορικό προεκλαμψίας σε προηγούμενη εγκυμοσύνη

Ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη ή νεφρικής πάθησης

Παρουσία αντιφωσφολιπιδικού συνδρόμου στην έγκυο

Ιστορικό Συστηματικού Ερυθηματώδους Λύκου

Πως γίνεται η διάγνωση της προεκλαμψίας;

Η έγκυος που διαγιγνώσκεται με προεκλαμψία, εμφανίζει αυξημένη αρτηριακή πίεση και αυξημένη πρωτεΐνη (λεύκωμα) στα ούρα. Μπορεί επίσης να επηρεαστούν και άλλες αιματολογικές εξετάσεις που αφορούν τη λειτουργία των νεφρών και του ήπατος. Επιπλέον μπορεί να εμφανίζει κάποιο από τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν παραπάνω.  

Τι μπορεί να προκαλέσει η προεκλαμψία στη μητέρα και το μωρό;

Οι περισσότερες γυναίκες που έχουν προεκλαμψία δε θα κινδυνέψουν, εφόσον έχουν έγκαιρη διάγνωση, σωστή παρακολούθηση και αντιμετώπιση. Η σοβαρού βαθμού προεκλαμψία όμως μπορεί να συνδυαστεί με επιπλοκές για τη μητέρα και το έμβρυο. Επομένως μία έγκυος με βαριάς μορφής προεκλαμψία κινδυνεύει από:

Εκλαμψία (η εκλαμψία είναι σπασμοί της εγκύου)

Ηπατική, νεφρική ή πνευμονική βλάβη

Σοβαρή διαταραχή στην πήξη του αίματος

Εγκεφαλική αιμορραγία

Πολύ συχνά τα μωρά των γυναικών με προεκλαμψία έχουν μία καθυστέρηση στο ρυθμό της ανάπτυξης τους, γιατί η δυσλειτουργία του πλακούντα επηρεάζει την παροχή οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών. Σε γενικές γραμμές τα μωρά τον γυναικών που εμφάνισαν προεκλαμψία είναι μικρότερα. Πολύ συχνά τα μωρά των γυναικών με σοβαρή προεκλαμψία γεννιούνται πρόωρα, γιατί σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ο μόνος τρόπος να βελτιωθεί η κατάσταση της μητέρας.

Ποια είναι η θεραπεία της προεκλαμψίας;

Από τη στιγμή που θα γίνει η διάγνωση της προεκλαμψίας, θα πρέπει να γίνεται συχνή παρακολούθηση της μητέρας και του μωρού. Η παρακολούθηση της μητέρας περιλαμβάνει την συχνή καταγραφή της αρτηριακής πίεσης και αιματολογικές εξετάσεις που αξιολογούν την λειτουργία των νεφρών, του συκωτιού και του μηχανισμού πήξης του αίματος. Η παρακολούθηση του εμβρύου αφορά κυρίως την υπερηχογραφική εκτίμηση της ανάπτυξης του, της ποσότητας του αμνιακού υγρού και την τροφοδοσία του αίματος από την μήτρα προς τον πλακούντα και από τον πλακούντα προς το έμβρυο.

Σε πολλές περιπτώσεις, χορηγούμε στην έγκυο φάρμακα που μειώνουν την πίεση. Παρόλα αυτά, επειδή η τελική «θεραπεία» της προεκλαμψίας είναι η έξοδος του πλακούντα, εφόσον η κατάσταση της μητέρας ή του εμβρύου επιδεινώνονται, μπορεί να προγραμματιστεί η γέννηση του μωρού, σε πολλές περιπτώσεις με καισαρική τομή. Όταν η διεκπεραίωση του τοκετού πρέπει να γίνει πριν τον ένατο μήνα, μπορεί να χρειαστεί ειδική φαρμακευτική αγωγή για την ωρίμανση των πνευμόνων του εμβρύου, και την προστασία της μητέρας από σπασμούς πριν ή μετά τον τοκετό. Η παρακολούθηση της μητέρας θα πρέπει να συνεχιστεί και μετά τη γέννα, γιατί σε σπάνιες περιπτώσεις κάποιες γυναίκες μπορεί να εμφανίσουν σπασμούς (εκλαμψία) μετά τη γέννα.

Μπορεί να προβλεφθεί η προεκλαμψία;

Πλέον έχουμε ένα σημαντικό εργαλείο στα χέρια μας για να προβλέψουμε και να προλάβουμε την εκδήλωση της προεκλαμψίας σε κάποιες γυναίκες. Στο υπερηχογράφημα του πρώτου τριμήνου (αυχενική διαφάνεια) γίνεται εκτίμηση του κινδύνου που έχει κάθε έγκυος να εμφανίσει αργότερα στην εγκυμοσύνη προεκλαμψία. Σε αυτές τις γυναίκες που διαπιστώνεται αυξημένο ρίσκο, η χορήγηση μικρής δόσης ασπιρίνης (150-160mg) πριν την 16η εβδομάδα της κύησης και μέχρι το τέλος, μπορεί να αποτρέψει ένα μεγάλο ποσοστό των περιστατικών βαριάς προεκλαμψίας.