Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών (ΣΠΩ) αποτελεί την πιο συχνή ορμονική διαταραχή των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Περίπου 5-15% των γυναικών 15-44 ετών μπορεί να εμφανίσει το ΣΠΩ. Ουσιαστικά αποτελεί μία διαταραχή στην παραγωγή των ορμονών από τις ωοθήκες, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται ανωμαλίες στην περίοδο και σε πολλές περιπτώσεις υπογονιμότητα.

Διάγνωση

Η διάγνωση του συνδρόμου τίθεται όταν η γυναίκα εμφανίζει μεγάλους άστατους κύκλους, συμπτώματα από την αύξηση των ανδρογόνων στο αίμα και έχει την κλασσική υπερηχογραφική εικόνα των πολυκυστικών ωοθηκών. Αν και πολλές γυναίκες θεωρούν ότι οι πολυκυστικές ωοθήκες είναι ωοθήκες που έχουν κύστεις, εντούτοις αυτό που σημαίνει ο όρος «πολυκυστικές ωοθήκες» είναι ωοθήκες με πολλά ωοθυλάκια, που έχουν χαρακτηριστική υπερηχογραφική εικόνα. Επομένως οι γυναίκες που εμφανίζουν το σύνδρομο έχουν διαταραχές στην περίοδο γιατί συχνά δεν κάνουν ωορρηξία, αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη δυσκολία τους να επιτύχουν μία εγκυμοσύνη, και μπορεί να έχουν συμπτώματα από την αύξηση των ανδρογόνων, όπως ακμή, υπερτρίχωση ή αραίωση στο τριχωτό της κεφαλής.

Τι είναι το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών;

Οι ωοθήκες είναι δύο αδένες που ο βασικός τους ρόλος στην αναπαραγωγή είναι η παραγωγή των ωαρίων. Κατά τη διάρκεια της ωρίμανσης και απελευθέρωσης των ωαρίων από τις ωοθήκες, πραγματοποιείται και η παραγωγή εξαιρετικά σημαντικών ορμονών για τη γυναίκα, τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη. Εκτός όμως από αυτές τις δύο ορμόνες, οι ωοθήκες παράγουν και μία μικρή ποσότητα ανδρογόνων. Σε γυναίκες με ΣΠΩ, αυτό που συμβαίνει είναι πως τα πολλά ωοθυλάκια των ωοθηκών «ανταγωνίζονται μεταξύ τους» και τελικά δεν γίνεται η ωορρηξία. Όταν δεν έχει προηγηθεί ωορρηξία, η περίοδος καθυστερεί σημαντικά να έρθει και η γυναίκα βρίσκεται μόνιμα σε ένα διαταραγμένο ορμονικό περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από αυξημένα ανδρογόνα.

Το ορμονικό περιβάλλον που προκαλούν οι πολυκυστικές ωοθήκες, επιδρά στη λειτουργία και άλλων αδένων του σώματος της γυναίκας, όπως το πάγκρεας που ρυθμίζει την ισορροπία της γλυκόζης στο σώμα. Σε γυναίκες με ΣΠΩ συχνά παρατηρείται αντίσταση στη δράση της ινσουλίνης με αποτέλεσμα την προδιάθεση για σακχαρώδη διαβήτη, παχυσαρκίας και καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Αιτιολογία

Η ακριβής αιτιολογία του ΣΠΩ, δεν έχει βρεθεί μέχρι σήμερα. Θεωρούμε ότι είναι μία πάθηση που έχει μία γενετική προδιάθεση η οποία εκδηλώνεται εφόσον συνυπάρχουν και κάποιοι περιβαλλοντικοί παράγοντες. Η διατροφή αποτελεί έναν πολύ σημαντικό περιβαλλοντικό παράγοντα όπως και η παχυσαρκία.

Θεραπεία

Η αντιμετώπιση του ΣΠΩ στοχεύει κυρίως στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής και στις διατροφικές συνήθειες μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά πολλές γυναίκες με ήπια συμπτώματα. Επίσης η χορήγηση αντιδιαβητικών φαρμάκων που βοηθούν τη δράση της ινσουλίνης, όπως η μετφορμίνη, έχουν θέση στην αντιμετώπιση του συνδρόμου. Σε γυναίκες με μεγάλα διαστήματα αμηνόρροιας, που δεν επιθυμούν να τεκνοποιήσουν, η χορήγηση αντισυλληπτικών δισκίων μπορεί να αποκαταστήσει τον κύκλο τους. Οι θεραπείες που αποσκοπούν στην αποκατάσταση της ωορρηξίας σε ασθενείς με ΣΠΩ, έχουν θέση σε γυναίκες που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν. Η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή μπορεί να βοηθήσει σημαντικά τις γυναίκες με ΣΠΩ που εμφανίζουν υπογονιμότητα. Η θεραπευτική προσέγγιση αυτών των γυναικών θα πρέπει να εξατομικεύεται και η ασθενής να έχει ενεργό ρόλο στη σχεδίαση του πλάνου αντιμετώπισης του συνδρόμου.